Autorka: Urszula Lis
Studenci z niepełnosprawnościami z Ukrainy, którzy podejmują naukę w Polsce, często potrzebują wsparcia i udogodnień, aby skutecznie i wygodnie uczestniczyć w procesie edukacji. Pierwszym krokiem w uzyskaniu takiego wsparcia jest zdobycie orzeczenia o niepełnosprawności. Ten dokument formalnie potwierdza status osoby niepełnosprawnej i umożliwia korzystanie z przysługujących takim osobom zniżek i ulg. Jednak ten proces może być wyzwaniem.
Dlaczego orzeczenia z Ukrainy nie są uznawane w Polsce?
Niewielu ludzi zdaje sobie sprawę z tego, dlaczego w Polsce nieuznawane są orzeczenia o niepełnosprawności z Ukrainy oraz z innych krajów. Często rozpowszechniana jest dezinformacja, że wystarczy przetłumaczyć takie zaświadczenie za pomocą tłumacza przysięgłego i jest ono wtedy uznawane na takich samy zasadach, jak to wydane w Polsce. Taka informacja wprowadza obywateli ukraińskich w błąd. Niestety Polska nie jest stroną umowy międzynarodowej, która umożliwiałaby wzajemne uznawanie dokumentów potwierdzających status osoby z niepełnosprawnością z innych krajów.
Jak uzyskać orzeczenie uznawane w Polsce?
Z braku konkretnych przepisów prawnych obywatele Ukrainy otrzymują orzeczenie o niepełnosprawności i utracie zdolności do pracy na takich samych zasadach, co obywatele Polski. Orzekaniem o niepełnosprawności osób dorosłych i dzieci w Polsce zajmuje się Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Aby złożyć wniosek, konieczne jest dostarczenie następujących dokumentów:
- paszport lub inny ważny dokument tożsamości;
- numer PESEL;
- orzeczenie o niepełnosprawności z Ukrainy;
- skierowanie od lekarza (wydane przez lekarza rodzinnego, ważne przez 1 miesiąc od daty wystawienia);
- pisemne potwierdzenie stałego miejsca zamieszkania (osobiście wypełnione oświadczenie o miejscu zamieszkania);
- podpisane oświadczenie z prośbą o przyznanie statusu osoby niepełnosprawnej.
Dodatkowo, warto przygotować dokumentację medyczną, która jest dostępna. Dokumenty w języku ukraińskim muszą być dostarczone wraz z tłumaczeniem na język polski, które jest poświadczone przez tłumacza przysięgłego.
Po rozpatrzeniu wniosku osoba składająca go zostaje pisemnie poinformowana o terminie i miejscu spotkania komisji, która wydaje orzeczenie. W dniu badania należy dostarczyć wszystkie wspomniane wyżej dokumenty, które pomogą biegłemu w podjęciu decyzji.
Warto podkreślić, że studenci powyżej 16 roku życia otrzymują orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. W Polsce przyznawane są trzy stopnie niepełnosprawności:
- lekki stopień niepełnosprawności;
- umiarkowany stopień niepełnosprawności;
- znaczny stopień niepełnosprawności.
Inne możliwości pomocy
Jeśli student opuścił Ukrainę po 24 lutego 2022 roku, zalegalizował swój pobyt w Polsce i posiada orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez ukraińskie organy, może skorzystać z programu “Pomoc obywatelom Ukrainy z niepełnosprawnością” realizowanego przez PFRON (Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych) w zakresie zakupu niektórych wyrobów medycznych.
Na koniec należy podkreślić, że uzyskanie numeru PESEL odgrywa istotną rolę w całym procesie starania się o orzeczenie oraz opiekę zdrowotną. Dzięki temu studenci z Ukrainy mogą w pełni korzystać z dostępnych w Polsce środków wsparcia na takich samych zasadach, jak obywatele Polski.